Umowa majątkowa małżeńska

Z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy małżonkami powstaje ustawowa wspólność majątkowa. Istnieje jednak możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej poprzez podpisanie umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza (intercyzy). Jest to umowa zawierana między małżonkami lub osobami planującymi wstąpienie w związek małżeński, której celem jest wprowadzenie majątkowego ustroju małżeńskiego innego niż ustawowy, czyli właśnie rozdzielności majątkowej.

Rodzaje umów majątkowych małżeńskich

Zasady intercyzy reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Umowa rozdzielności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa lub przed jego zawarciem musi być spisana w formie aktu notarialnego przed notariuszem.

Wyróżniamy cztery rodzaje małżeńskich umów majątkowych:

• umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową – ustanowienie rozdzielności majątkowej sprawia, że każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później, a ponadto każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać swoim majątkiem bez zgody drugiego z małżonków. Ustanowienie rozdzielności majątkowej umożliwia dokonanie dobrowolnego podziału majątku,
• umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków – umowa taka wywołuje analogiczne konsekwencje jak „zwykła” rozdzielność majątkowa tzn. sprawia, że w trakcie małżeństwa nie ma majątku wspólnego, a istnieją tylko majątki osobiste, natomiast po ustaniu tego ustroju (np. z chwilą rozwodu) następuje wyrównanie dorobków pomiędzy małżonkami,
• umowa rozszerzająca wspólność ustawową – do majątku wspólnego zaliczane są składniki majątkowe stanowiące majątek osobisty małżonka,
• umowa ograniczająca wspólność ustawową – małżonkowie mogą wyłączyć z majątku wspólnego określone rodzajowo składniki majątku.

Umowa majątkowa małżeńska może więc zarówno rozszerzyć, jak i ograniczyć wspólność majątkową. Na jej mocy może też zostać wprowadzona rozdzielność majątkowa lub rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. Decyzja o zawarciu umowy majątkowej małżeńskiej, jak i o jej rodzaju, należy do małżonków, przy czym oboje muszą wyrazić na nią zgodę. Jeśli małżonkowie chcą zachować ustawową wspólność majątkową, nie muszą podejmować żadnych działań – rozdzielność majątkowa u notariusza jest całkowicie dobrowolna. W braku porozumienia każdy z małżonków z ważnych powodów może wystąpić do sądu o ustanowienie przymusowej rozdzielności majątkowej.

Kiedy można zawrzeć umowę majątkową małżeńską?

Umowa rozdzielności majątkowej może być sporządzona zarówno w trakcie trwania małżeństwa, jak i przed jego zawarciem. Taką umowę można też w każdej chwili zmienić lub rozwiązać. Należy pamiętać, że ustanowienie rozdzielności majątkowej wymaga zgodnego stawiennictwa obu stron przed notariuszem.

Ile kosztuje podpisanie intercyzy u notariusza?

Koszty intercyzy obejmują taksę notarialną, opłatę za wypisy i podatek VAT. Opłata za dokumentację małżeńskiej umowy majątkowej wynosi 400 zł.

Jakie dokumenty są potrzebne do podpisania intercyzy?

Najważniejszym dokumentem jest dokument tożsamości. Rozdzielność majątkowa u notariusza wymaga podania następujących danych:

• imiona,
• nazwisko,
• imię matki i ojca,
• PESEL,
• stan cywilny,
• adres zamieszkania,
• rodzaj dokumentu tożsamości wraz z numerem i terminem ważności,
• obywatelstwo.

Jeśli intercyza jest sporządzana w trakcie małżeństwa, konieczny jest również skrócony odpis aktu małżeństwa.

Kiedy intercyza jest nieważna?

Jeśli rozdzielność majątkowa jest ustanawiana przed ślubem, do którego z pewnych przyczyn nie dojdzie, taki akt notarialny jest wówczas nieważny. Należy też pamiętać, że rozdzielność majątkowa w trakcie małżeństwa lub przed jego zawarciem musi być ustanowiona u notariusza – dokument mający formę inną niż akt notarialny jest nieważny.

Rozdzielność majątkowa – jakie są jej skutki?

Rozdzielność majątkowa niesie za sobą konkretne skutki, przede wszystkim:

• ustanie wspólności majątkowej i majątku wspólnego,
• małżonkowie otrzymują po 50% udziału w przedmiotach objętych współwłasnością,
• każdy małżonek zarządza samodzielnie swoim majątkiem prywatnym,
• przedmioty nabyte przez jednego z małżonków zasilają wyłącznie jego majątek osobisty,
• małżonek nie odpowiada za długi współmałżonka (z wyjątkiem udzielenia poręczenia).

Rozdzielność majątkowa – kiedy jest najczęściej ustanawiana?

Na rozdzielność majątkową w trakcie małżeństwa lub przed jego zawarciem może się zdecydować każda para. Najczęściej decydują się na nią (przyszli) małżonkowie, którzy chcą zachować niezależność finansową od partnera i uchronić się przed ewentualnymi długami. Na intercyzę często decydują się również osoby mające duży majątek, którego nie chcą wprowadzać do wspólnego majątku. Innym przykładem jest prowadzenie działalności gospodarczej przez jednego lub oboje małżonków – w takiej sytuacji równie często ustanawiana jest rozdzielność majątkowa.